Dieta doktora Atkinsa
Dieta doktora Atkinsa to jedna z najbardziej popularnych diet na świecie. Opiera się ona głównie na obniżeniu ilości dostarczanych wraz z dietą węglowodanów. W diecie tej zwiększa się spożycie produktów białkowych oraz tłuszczowych takich jak oleje roślinne, orzechy, masło, oliwa z oliwek, majonez oraz białkowo – tłuszczowych. Niedozwolone są natomiast kombinacje produktów składających się jednocześnie z węglowodanów i tłuszczu oraz węglowodanów i białka.
Według diety doktora Atkinsa w ciągu dnia człowiek nie powinien spożywać więcej niż 20 g węglowodanów. Ilość spożytego pożywienia musi być ściśle dostosowana do apetytu osoby będącej na diecie. Szczególnie należy zwracać uwagę na zawartość węglowodanów we wszystkich produktach spożywczych, sprawdzać ich ilość oraz kontrolować spożycie.
Całkowita ilość węglowodanów w diecie dr Atkinsa nie powinna przekraczać 20 g na dobę. Przed przystąpieniem do właściwej diety początkowo należy włączyć 14-dniową dietę wprowadzającą, bardziej liberalną i restrykcyjną. Jej celem jest zmniejszenie uczucia apetytu. Według autora diety, posiłek to nagroda, od czasu do czasu można wybrać się do restauracji, wypełnić talerz po brzegi, zjeść wszystkiego, poprosić o dokładkę, następnie uczynić to po raz drugi i trzeci i tak aż do momentu napełnienia żołądka do syta. Przed przystąpieniem do konsumpcji należy upewnić się jednak, że do żadnego posiłku nie został dodany cukier, który jest źródłem węglowodanów. Do picia zalecana jest słodzona oranżada zawierająca nieco naturalnego soku.
Główne założenia diety:
- Skrótowo stosunek białka: tłuszczu: węglowodanów wynosi jak: (1:0, 6:0, 25) czyli (>30% : około 60% : <10%).
Wątpliwości dietetyków i żywieniowców:
- Diety niskowęglowodanowe mogą powodować niebezpieczeństwo kwasicy metabolicznej.
- Dodatkowo może dochodzić do wzrostu poziomu cholesterolu i lipidów we krwi prowadzących bezpośrednio do choroby zwanej miażdżycą.
- Na skutek hydrolizy białek w organizmie dochodzi do uwolnienia toksycznego związku dla organizmu – mocznika. Wywołać to może niepotrzebne i zbyt wysokie obciążenie narządów takich jak: wątroba, nerek oraz trzustka.
- Wątpliwości co do zastosowania diety doktora Atkinsa mogą dotyczyć także możliwości niedostatecznego zbilansowania diety wszystkimi niezbędnymi dla organizmu składnikami odżywczymi.
- Niedobory jak i nadmiary składników odżywczych mogą przyczyniać się do groźnych dla zdrowia chorób i powikłań.
- Monotonia diety (przyjmowanie tylko produktów bogatych w tłuszcz oraz białko) może przyczyniać się do zmniejszenia apetytu i do mniejszego spożycia żywności w ciągu dnia.
Więcej tłuszczu sprzyja otyłości:
Poprzez spożycie większej ilości tłuszczu wraz z przyjmowanymi posiłkami wzrasta kaloryczność diety oraz dochodzi do odkładania się tłuszczu w podskórnej tkance tłuszczowej.
Więcej węglowodanów sprzyja otyłości:
Dieta bogata w węglowodany jest smakowita co może sprzyjać spożyciu większej ilości tych makroskładników wraz z dietą. Jednak wraz ze wzrostem spożycia węglowodanów zwiększa się również synteza tłuszczu w organizmie.
Rewolucyjna dieta, do której nawoływał Atkins zbulwersowała prawie wszystkie środowiska lekarskie i żyweniowe. Jego teorie na temat lepszej dla zdrowia diety bogatej w nasycone kwasy tłuszczowe a ubogiej w węglowodany natychmiast zostały skrytykowane. Jednak krytykę podważał nieco fakt, iż dieta doktora Atkinsa dawała lepsze rezultaty w procesie odchudzania niż dieta niskotłuszczowa zalecana przez Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne.
Uwagi i wątpliwości ekspertów dotyczące diety dr Atkinsa:
Zbyt wysokie spożycie tłuszczów a niskie węglowodanów (za mała ilość paliwa - glukozy dla prawidłowego funkcjonowania mózgu) może doprowadzić do wytwarzania się ciał ketonowych z tłuszczu wykorzystywanych przez mózg. Dłuższy czas stosowania takiej diety mógł by doprowadzić do powstawania kwasicy ketonowej, bardzo niebezpiecznej dla organizmu. Problem ten dotyczy raczej osób chorych na nerki, nadciśnienie tętnicze lub cukrzycę. Jednak niepokojące jest głównie nieograniczone spożycie tłuszczy nasyconych wraz z dietą doktora Atkinsa. Istnieją dowody, iż tuż po spożyciu tłuszczy nasyconych dochodzi do zaburzenia w funkcjonowaniu tętnic, może więc dochodzić w dłuższym, czasie do powstawania skrzepów, zawałów lub udarów.
Przykład jadłospisu:
Śniadanie
- Jajecznica lub jaja sadzone z bekonem, szynką, kiełbasą lub innym rodzajem wędliny
- Bezkofeinowa kawa lub herbata
- Lunch
- Hamburger z serem i bekonem, bez bułki
- Mała porcja surówki
- Woda sodowa
- Obiad
- Koktajl z krewetek z musztardą i majonezem
- Czysty rosół
- Stek, pieczeń, kotlet, ryba lub drób
- Surówka (dowolny sos)
- Dietetyczna galaretka z łyżką bitej śmietan, sztucznie słodzonej
Okiem dietetyka:
- Pożywienie nie powinno być wykorzystywane jako nagroda. Należy przyrządzać posiłki tak, aby były one smaczne, zdrowe oraz spożywane w odpowiednich ilościach.
- Niebezpieczeństwo wywołania kwasicy metabolicznej jest możliwe głównie u osób z cukrzycą typu I przy podaniu diety wysokobiałkowej oraz wysokotłuszczowej.
- Osoby, które mają stwierdzone schorzenia narządów takich jak nerki, wątroba i trzustka kategorycznie powinny zrezygnować z rozpoczęcia stosowania diet niskowęglowodanowych takich jak np. dieta doktora Atkinsa. Ponieważ mogą one wywołać bardzo niebezpieczne skutki dla zdrowia.
- Jeśli podejmujesz się ryzyka zastosowania diety Atkinsa pamiętaj, że powinieneś być pod stałą kontrolą lekarską i wykonywać regularnie badania biochemiczne i morfologiczne.
- Zarówno diety o wysokiej zawartości węglowodanów jak i tłuszczów sprzyjają powstawaniu otyłości. Należy więc kierować się dietą racjonalnie i indywidualnie dopasowaną do stanu zdrowia, wieku, płci oraz aktywności fizycznej, dietą zgodną z zasadami zdrowego odżywiania się i nową piramidą żywieniową