Witamina A
Witamina A spełnia bardzo ważną funkcję w organizmie. Jest niezbędna do prawidłowego procesu widzenia, retinol wchodzi bowiem w skład rodopsyny czyli światłoczułego barwnika znajdującego się w pręcikach siatkówki oka. Ponad to witamina A bierze udział w procesie wzrostu i rozwoju komórek, zapewnia prawidłową czynność tkanki nabłonkowej skóry oraz jest niezbędna do rozwoju kości i zębów. Witamina ta jest swoistym antyoksydantem – ma działanie utleniające, dzięki czemu wymiata wolne rodniki i zapobiega powstawaniu procesom kancerogenezy.
Rola w organizmie:
Witamina A wzmacnia układ odpornościowy: ma wpływ na wytwarzanie białych krwinek - granulocytów i leukocytów oraz odpowiada za prawidłowe działanie grasicy - narządu, w którym dojrzewają limfocyty T. Beata karoten ma działanie przeciwutleniające - wymiata wolne rodniki oraz nadtlenki lipidowe mające toksyczne działanie na organizm ludzki.
Objawy niedoboru:
Stopniowe wyczerpywanie się zapasów retinolu ze zgromadzonych zapasów w wątrobie powoduje początkowo upośledzenie przystosowania oka do ciemności a po dłuższym czasie może przyczyniać się do suchości spojówek, wysychania rogówki, łuszczenie nabłonków oraz do spadku odporności i zahamowania wzrostu u dzieci.
Skutkami niedoboru witaminy A są także:
- Światłowstręt
- Uczucie pieczenia pod powiekami
- Upośledzenia działania gruczołów łzowych
Większy niedobór może powodować:
- Kurzą ślepotę – niedowidzenie o zmroku
- Ślepotę
- Zmiany błon śluzowych dróg moczowych oraz oddechowych
- Wzrost podatności na infekcje
- Zwiększoną pobudliwość
- Bóle głowy
- Torsje
- Łysienie
- Zmiany skórne
- Suchość i świąd skóry
- Zahamowanie wzrostu
- Samoistne złamania kości
- Utratę masy ciała
- Powiększenie wątroby
Źródła naturalne:
Głównym źródłem witaminy A są produkty mięsne – około 55%, tłuszcz zwierzęcy -23%, warzywa bogate w beta-karoten - dostarczają około 80% prowitaminy A.
Ponad to witaminę A zawierają także:
- Jaja, margaryna, masło, sery dojrzewające, makaron dwujajeczny i czterojajeczny, jogurt, kefir, wątroba cielęcina, wieprzowa, wołowa
- Podroby mięsne: głównie wątroba – powyżej 1,5 mg w 100 g
- Niektóre gatunki ryb morskich – tuńczyk, węgorz, śledź, makrela, łosoś, pstrąg
- Jaja
- Masło
- Sery dojrzewające – ( 0,5 – 1,5 mg w 100g)
- Niektóre warzywa np. marchew – ( 10 g w 100g)
- Papryka czerwona – około 1,5 g w 100 g
- Morele – 1,5 mg w 100 g
Czy wiesz, że
Według WHO niedobory witaminy A występują w krajach Dalekiego Wschodu, południowo-wschodniej Azji oraz Afryki. W krajach rozwiniętych nie stwierdza się niedoborów witaminy A.
Źródłem witaminy A - retinolu są głównie produkty zwierzęce takie jak wątroba, mleko, sery, masło, śmietana. Witamina A wytwarzana w organizmie człowieka z prowitamin witaminy A - karotenoidów, występuje natomiast w produktach roślinnych. Źródłem karotenoidów są głównie warzywa i owoce o barwie żółtej, pomarańczowej i zielonej takie jak: marchew, papryka, morele bądź brzoskwinie.
Zapotrzebowanie:
Grupa, płeć, wiek | Zapotrzebowanie w µg |
Dzieci | 400 – 500 |
Mężczyźni | 900 |
Kobiety | 750 |
Ciąża Laktacja |
1200 - 1300 |