Jak chronić żołądek dietą?

Jak chronić żołądek dietą?

Żołądek jest to najszersza część cewy pokarmowej, która leży pod przeponą w lewym podżebrzu. Objętość żołądka u dorosłego człowieka wynosi przynajmniej od 1 do 1,5 litra natomiast jego elastyczność może się zwiększać nawet cztero krotnie. Komórki główne żołądka wytwarzają pepsynogen, który w obecności kwasu solnego przekształca się w pepsynę – enzym proteolityczny trawiący białka pochodzące z pożywienia. Ponadto pod wpływem widoku pożywienia, jego zapachu, żucia i połykania komórki okładzinowe żołądka wydzielają kwas solny, który następnie trawi spożyty przez nas pokarm. Niestety w wyniku wadliwego żywienia a także nieodpowiedniego stylu życia zwykle dochodzi do zwiększenia ryzyka występowania wielu chorób w tym żołądka. Przyjrzyjmy się temu z bliska.

Pierwszym i często występującym schorzeniem jest ostre zapalenie żołądka.

Czynniki wywoławcze:

  • Alkohol
  • Niektóre leki
  • Silne kwasy
  • Żywność zatruta toksynami wytworzonymi przez bakterie (np. gronkowce)
  • Duże urazy
  • Stres
  • Operacja
  • Niektóre choroby
  • Zakażenie błony śluzowej żołądka przez Helicobacter pylorii

Okazuje się, że za większość chorób żołądka odpowiedzialna jest bakteria zwaną Helicobacter pylori. Jest to gram-ujemna bakteria o helikalnym kształcie, zaliczana do pałeczek. Jej obecność zwiększa ryzyko wystąpienia takich schorzeń jak zapalenie żołądka typu B (mogące prowadzić do powstania nowotworu) i wrzody trawienne. Obecnie wiadomo, że H. pylori odpowiada w przybliżeniu za 80% przypadków choroby wrzodowej żołądka i 90% przypadków choroby wrzodowej dwunastnicy.

Objawy ostrego zapalenia żołądka:

  • Piekący ból w nadbrzuszu
  • Brak łaknienia
  • Odbijanie
  • Wymioty z domieszką krwi
  • Nieprzyjemny smak w ustach
  • Inne niespecyficzne objawy: nudności, gorączka
  • Dieta płynna
  • Dieta płynna wzmocniona
  • Dieta papkowata
  • Dieta łatwo strawna z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego

Leczenie

Oprócz postępowania medycznego we wszystkich chorobach żołądka bardzo ważne jest leczenie dietetyczne. Przebiega ono w czterech etapach wprowadzania różnych diet. Na początku:

1. dieta płynna
2. dieta płynna wzmocniona
3. dieta papkowata a na koniec
4. dieta łatwo strawna z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego

Co powoduje silniejsze wydzielanie soku żołądkowego i może się przyczyniać u chorych do podrażnienia śluzówki żołądka:

  • Smażone potrawy i wywary z mięsa lub kości
  • Przyprawy ostre, takie jak pieprz, papryka, musztarda, gorczyca, chili, curry
  • Ocet oraz produkty go zawierające, np. ogórki konserwowe, grzybki marynowane, śledzie
  • Kawa, mocna herbata
  • Alkohol (dodatkowo podrażnia błonę śluzową żołądka)
  • Tytoń – (zmniejsza ukrwienie śluzówki wyściełającej żołądek i dwunastnicę)
  • Tłuste sosy sporządzone na zasmażkach
  • Galaretki z mięsa lub ryb
  • Wywary z silnie aromatycznych warzyw
  • Produkty bogate w błonnik pokarmowy

Dieta płynna

  • Dieta płynna, pomimo że jest lekkostrawna, opiera się na rozcieńczaniu pokarmów wodą, śmietanką lub mlekiem
  • Chorych, którzy nie mogą przyjmować pokarmów, karmi się za pomocą odżywania dożylnego lub sondy dożołądkowej

W skład diety płynnej oraz płynnej wzmocnionej wchodzą:

  • Herbata o słabej esencji - osłodzona
  • Soki owocowe, soki jarzynowe
  • Sok z pomidorów
  • Wywary z owoców gotowanych
  • Mleko słodkie i zsiadłe
  • Kefir, jogurt, śmietanka, śmietana, kakao
  • Kisiele mleczne i owocowe półpłynne, kompoty przecierane
  • Zupy owocowe przecierane, zupy jarzynowe przecierane, zupy mleczne z kaszką manną lub przetartymi płatkami owsianymi
  • Rosół z mięsa lub ryby podprawiony żółtkiem lub jajem, rosół z ryżem przecieranym lub kaszką manną ze zmielonym mięsem (chude mięso mielone w galarecie)
  • Barszcz z buraków zabielany z przetartym twarogiem
  • Zupy mleczne z przetartymi owocami

Dieta płynna wzmocniona:

Cel diety:

  • Ochrona jamy ustnej i przewodu pokarmowego przed podrażnieniami mechanicznymi, chemicznymi i termicznymi

Zalecenia:

  • Dieta powinna być bardzo dobrze zbilansowana. Potrawy powinny być gotowane, rozdrabniane i rozcieńczone

Produkty zalecane:

  • Kasze w formie kleików
  • Mąka
  • Biszkopty
  • Suchary
  • Mleko
  • Jaja gotowane
  • Żółtka jaj
  • Słodka śmietanka
  • Olej rzepakowy bezerukowy
  • Olej sojowy
  • Olej słonecznikowy
  • Oliwa z oliwek
  • Ziemniaki
  • Warzywa gotowane
  • Owoce gotowane
  • Miód
  • Kompoty
  • Łagodne przyprawy

Produkty zakazane:

  • Pieczywo świeże żytnie, razowe
  • Makarony, kasze grube
  • Mleko przekwaszone
  • Sery żółte, topione
  • Jaja na surowo
  • Mięsa tłuste
  • Wędliny tłuste
  • Ryby tłuste
  • Smalec, słonina
  • Warzywa kapustne, cebulowe, papryka, ogórki
  • Suche nasiona roślin strączkowych, brukiew, rzepa
  • Gruszki, śliwki, czereśnie, agrest, owoce
  • Orzechy, chałwa, czekolada
  • Ostre przyprawy
  • Alkohol

Dieta papkowata to rozdrobnione produkty spożywcze. Z czasem po zregenerowaniu śluzówki żołądka przechodzi się na dietę lekkostrawną o czym decyduje lekarz w porozumieniu z dietetykiem.

Produkty zalecane w diecie lekkostrawnej:

  • Pieczywo jasne i czerstwe, sucharki, drobne kasze
  • Mleko słodkie i zsiadłe, twaróg zwykły i homogenizowany
  • Jaja gotowane na miękko, w koszulkach, na parze
  • Chude mięsa i wędliny, ryby
  • Masło, słodka śmietanka, oleje roślinne
  • Ziemniaki gotowane lub puree
  • Warzywa bez kapustnych, strączkowych
  • Owoce dojrzałe, bez skórki i pestek
  • Cukier, miód, dżemy, galaretki

Przewlekłe zapalenie żołądka.

Najczęstszą przyczyną przewlekłego zapalenia żołądka jest:

  • Zakażenie bakterią Helicobacter pylori (ok. 85% przypadków)
  • Zapalenie obejmuje część odźwiernikową żołądka i przesuwa się na trzon, powodując zmniejszenie liczby komórek okładzinowych gruczołów żołądka właściwych, co z kolei prowadzi do zmniejszenia wytwarzania kwasu solnego i do niedokwaśności
  • Rzadszą przyczyną powodującą przewlekłe zapalenie żołądka są czynniki chemiczne (chemiczne zapalenie żołądka - ok. 10% przypadków). Jest ono spowodowane przedostawaniem się żółci z dwunastnicy do żołądka.

Statystyki:

  • U około 5% osób z przewlekłym zapaleniem żołądka - jest ono wywołane przez autoprzeciwciała. Mówimy wtedy o autoimmunologicznym zapaleniu żołądka. W chorobie tej organizm osoby chorej produkuje przeciwciała przeciwko własnym komórkom okładzinowym (90%) i przeciwko czynnikowi wewnętrznemu (50%). Wskutek zaniku komórek okładzinowych przestaje być produkowany kwas solny i dochodzi do bezkwaśności oraz braku czynnika wewnętrznego, co doprowadza do niedokrwistości z niedoboru witaminy BI2
  • Większość osób z przewlekłym zapaleniem żołądka nie odczuwa żadnych dolegliwości
  • U części osób mogą wystąpić takie objawy, jak: uczucie pełności po jedzeniu, wzdęcie brzucha
  • Leczenie jest ustalane przez lekarza, a w postępowaniu dietetycznym stosuje się dietę łatwo strawną z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy

Wrzodem trawiennym nazywamy ograniczony ubytek błony śluzowej, który przechodzi poza błonę śluzową i sięga co najmniej do warstwy mięśniowej ściany żołądka.
Nadżerką nazywamy natomiast ograniczony ubytek błony śluzowej. Choroba wrzodowa dotyczy około 10% populacji. Najczęściej występuje między 25 a 55 rokiem życia.

Owrzodzenie dwunastnicy i żołądka

Chorobą wrzodową nazywany schorzenie warunkujące przewlekłe owrzodzenia, które goją się wolno i mają tendencje do nawracania szczególnie w okresie wiosny i jesieni. Owrzodzenie dwunastnicy występuje 4 razy częściej u mężczyzn niż u kobiet. Owrzodzenie żołądka jest tak samo częste u obu płci. Ostry wrzód może występować np. na skutek gwałtownego urazu, stresu, oparzenia lub operacji. Choroba wrzodowa jest głównie wywołana poprzez czynniki genetyczne (np. wrzody dwunastnicy obserwuje się częściej u osób z grupą krwi 0), osłabienie czynników chroniących błonę śluzową, niektóre choroby.

Leczenie dietetyczne

Z diety należy wyeliminować:

  • Pokarmy pobudzające wydzielanie soku żołądkowego
  • Potrawy tłuste (ponieważ długo przebywają one w żołądku, co może prowadzić do wystąpienia lub nasilenia się objawów bólowych)

Należy stosować dietę łatwostrawną z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego. Można stosować łagodne przyprawy.

Mleko i przetwory mleczne

  • Nie należy spożywać nadmiernych ilości mleka i słodkiej śmietanki. Powodują one początkowo złagodzenie objawów, ale ich zbyt częste spożywanie może pobudzać wydzielanie kwasu solnego i prowadzić do nasilenia bólu.
  • Nie należy przekraczać ilości około 1 litra mleka dziennie

Warzywa i owoce

  • Warzywa i owoce powinny być podawane w okresie remisji choroby
  • W okresie zaostrzeń można podawać przeciery warzywne i owocowe, soki z warzyw i owoców
  • Szczególną uwagę należy zwrócić na odpowiednią ilość witaminy C, ponieważ mogą wystąpić jej braki z powodu wykluczenia z diety źle tolerowanych surowych warzyw i owoców

Witaminy

  • Jeśli występują krwawienia z przewodu pokarmowego, należy zapewnić wystarczającą ilość witaminy BI2, kwasu foliowego i żelaza aby nie puścić do niedokrwistości.

Dieta w chorobie wrzodowej

  • U osób, u których występują objawy ostrej choroby (wymioty, biegunki, krwawienie z przewodu pokarmowego), w początkowym okresie występuje konieczność zastosowania diety płynnej, a w miarę poprawy stanu ogólnego pacjenta diety płynnej wzmocnionej i diety papkowatej oraz diety łatwostrawnej z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego.
  • Dietę łatwostrawną z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego stosuje się u osób w czasie gojenia się wrzodu
  • Jednak w miarę upływu czasu dietę tę można złagodzić, jak najbardziej upodobniając ją do żywienia osób zdrowych
  • Należy utrzymać tylko eliminację produktów i potraw indywidualnie źle tolerowanych

Choroba refluksowa żoładkowo-przełykowa

Jest to obecność wywołanych powtarzalnymi epizodami refluksu żołądkowo-przełykowego uszkodzeń błony śluzowej i/lub zespół typowych dolegliwości w sposób istotny pogarszający życie chorego.

Refluks – definicja

Refluks fizjologiczny – u każdego po posiłku, krótkotrwały
Refluks patologiczny – w okresie nie związanym z przyjmowaniem posiłków, długotrwały, duże nasilenie występuje w godzinach nocnych.

Przyczyna choroby

Główną przyczyną choroby refluksowej jest spontaniczna, przejściowa relaksacja zwieracza dolnego przełyku. Rozkurcz zwieracza dolnego przełyku uwarunkowany jest rozdęciem dna żołądka.

Czynniki ryzyka:

  • Czynniki genetyczne
  • Płeć męska: cięższy przebieg
  • BMI > 25 kg/m2
  • Palenie tytoniu
  • Alkohol
  • Kawa
  • Czekolada – ma wpływ na zwieracz dolny przełyku

Leczenie choroby refleksowej u dzieci:

  • Leczenie ułożeniowe – tak zwana pozycja Trendelenburga
  • Zagęszczanie pokarmu: guma skrobiowa z nasion fasoli, preparaty z nasion chleba świętojańskiego, skrobia ryżowa, skrobia ziemniaczana
  • Dieta: częstsze karmienia mniejszymi porcjami
  • Dzieci starsze: norma białkowa, bez napojów gazowanych, zimnych, pikantnych potraw, posiłków wzdymających
  • Unikanie używek
  • Zmiana stylu życia
  • Redukcja masy ciała
  • Leki zobojętniające kwas solny
  • Leczenie operacyjne

Ostatnio dodane artykuły:
Komentarze:
Bartek2017-10-27 12:57:21
Mi na problemy żołądkowe pomógł sok z ziemniaka który piłem wg. porad https://www.terapiasokami.pl/wyciskarki-sok-z-ziemniaka-wlasciwosci. Ulga przyszła natychmiast, a w teraz nie mam żadnych problemów z żołądkiem. Piję soki warzywne które samodzielnie wyciskam i potwierdzam lecznicze działanie.
odp dla EMA.2017-03-15 18:01:54
Też miałam ten sam problem. Controlac powoduje zaparcia, nawet jest napisane w ulotce. U mnie przez trzy dni nie mogłam kupy zrobić, co spowodowało jeszcze większe problemy jelitowe. Koniec końców przestałam brać controlac. Lepszy jest chyba Pantropaz, bo u mnie zaparcia nie wywołuje, ale trzeba pilnie trzymać sie ulotki, czyli godzine przed jedzeniem lub po jedzeniu. Niestety ma chyba słabszy efekt niż controlac. Na refluks polecam Ci gorąco pić gluty z siemia lnianego. Ochydne i uczucie w żo
Kamila2017-03-15 17:55:38
Dziękuję za trafne wskazówki. Faktycznie kaszki na mleku dobrze się przyjmują ale przy nadmiernych ilościach też stają się problemem. Warto pić wywar z siemia lnianego. U mnie mam wrażenie, że to siemie lniane ratuje mi życie. Dobrze przyjmuje się także chleb z masłem, taki jedno-dwu dniowy, nie całkiem świeży. U mnie choroba wiąże się niestety z niewydolnością wpustu żołądka, co skolei powoduje refluks. Niby człowiek 25 lat a czuje się jak staruszek :(
Rad792017-01-04 18:53:32
Masz zaparcia bo słabo trawisz przez te leki blokujące soki trawienne a to one pomagają dobrze trawić.Mam tą samą chorobę ale aż tylu leków nie biorę tylko raz dziennie nowy lek o nazwie Dexilant 60mg,jest to nowy japoński lek o długim uwalnianiu.Pozdrawiam
EMA.2016-01-29 17:08:37
Ja od wielu lat mam Refluks żołądkowo przełykowy a w tej chwili zrobiły mi się dwie małe nadżerki. Lekarz przepisał leki Controloc 40mg na czczo a przed snem Panrazol 20mg i 3 razy dziennie przed posiłkiem Prokit 50mg. Co mam robić jeżeli przy djecie lekko strawnej i przy tych lekach mam duże zaparcia. A do tej pory wszystko było w porządku. Proszę o odpowiedź z góry dziękuję.