Czym jest osteoporoza?
Osteoporoza to choroba wywołana zmniejszeniem masy kostnej, pojawiającymi się ubytkami kości na skutek zmniejszonej podaży wapnia oraz witaminy D . Osiągnięcie szczytowej masy kostnej – czyli zgromadzenie jak największej ilości wapnia w kościach trwa u każdego średnio do 30 roku życia. Dlatego najlepiej do tego czasu zapewnić sobie jak najwyższą szczytową masę kostną - 100%. Najlepszym sposobem na to jest spożywanie wapnia wraz z pokarmem. Wapń zawarty w produktach mlecznych jest najlepiej przyswajalną formą dla organizmu. Po 30 roku życia z każdym rokiem mężczyźni tracą około 0,5% wapnia zwartego w kościach, natomiast kobiety aż 1% . U kobiet w okresie pomenopauzalnym w skali roku ubywa 2% wapnia z kości. Wszystkiemu winien jest spadek estrogenów oraz zahamowanie wydzielania niektórych hormonów podczas menopauzy z tego właśnie powodu kobiety są bardziej narażone na wystąpienie osteoporozy niż mężczyźni.
Rozróżniamy kilka rodzajów osteoporozy:
- Osteoporoza wieku rozwojowego – występuje tylko u małych dzieci, wiąże się ze złamaniami przy małym nacisku na kość.
- Osteoporoza idiopatyczna – etiologia tej choroby jest nieznana, może być wywołana dłuższym unieruchomieniem bądź białaczką.
- Występuje między 5-17 rokiem życia
- Objawia się bólami kostno-stawowymi, deformacjami kostnymi itd.
- Osteoporoza wtórna – jest wynikiem innych chorób (choroba trzewna, zaburzenia hormonalne, hipogonadyzm, cukrzyca insulinozależna, choroby nerek, choroby układu pokarmowego, zaburzenia wchłaniania, choroby wątroby). Schorzenie to może być wynikiem jadłowstrętu psychicznego lub spożywania niektórych leków.
Objawy osteoporozy u młodzieży
- Bóle kostne w okolicach stóp oraz w okolicy piersiowej i/lub lędźwiowej
- Problemy z poruszaniem się
- Osłabienie siły mięśniowej
- Wadliwa postawa
- Wielokrotne złamania nawet przy niewielkim obciążeniu
Najlepsze źródła wapnia:
- Mleko
- Ser żółty
- Sery twarogowe
- Jogurty
- Kefir
- Maślanka
- Sery pleśniowe
- Lody
- Mleko kozie
Inne pokarmy zawierające wapń:
- Mleko sojowe
- Tofu
- Sezam
- Migdały
- Warzywa zielonolistne
Ile powinniśmy spożywać wapnia w ciągu dnia?
Zalecana ilość spożycia wapnia w ciągu dnia jest zależna od płci, wieku oraz stanu fizjologicznego i wynosi od 800 do 1200 mg/dobę.
Aby pokryć dobowe zapotrzebowanie na wapń w wysokości 1000 mg, należałoby spożyć w ciągu dnia:
- 3 szklanki mleka,
- 2 szklanki mleka i 2 plasterki sera żółtego,
- szklankę jogurtu naturalnego, 200 g sera twarogowego i 200 g sardynek,
- szklankę kefiru, 100 g soi, 2 plasterki sera żółtego i 100 g boćwiny
Priorytetową rolę w zwiększaniu wchłaniania wapnia w organizmie spełnia aktywność fizyczna. Okazuje się, że umiarkowany wysiłek fizyczny – około (45 – 60 minut) dziennie znacznie zwiększa przyswajalność wapnia.
Wskazówki dietetyczne:
- Zwiększ spożycie wapnia zwłaszcza pochodzącego z mleka i przetworów mlecznych, są one najlepiej przyswajalną formą tego pierwiastka dla organizmu.
- Ogranicz nadmierne spożycie fosforu, który zawarty jest w większości produktów wytworzonych przemysłowo, optymalny stosunek wapnia do fosforu w organizmie dorosłego człowieka powinien wynosić 1:1
- Staraj się nie dopuścić do niedoborów witaminy C, B1 oraz D (w tym celu spożywaj więcej przetworów mlecznych, ryb, owoców oraz warzyw)
- Zwiększ aktywność fizyczną
- Ogranicz spożycie kawy ponieważ utrudnia ona wchłanianie wapnia w przewodzie pokarmowym
- Unikaj spożywania alkoholu oraz palenia tytoniu
- Nie przesadzaj z ilością błonnika w diecie, powinna ona wynosić około 30 g na dobę
- Ogranicz spożycie soli kuchennej
Leczenie:
Leczenie osteoporozy powinno odbywać się na kilku płaszczyznach takich jak:
- Leczenie dietetyczne
- Leczenie farmakologiczne
- Kinezyterapia
- Mechanoterapia
- W skrajnych przypadkach wykonuje się leczenie złamań i rekonstrukcje operacyjne uzupełnione zaopatrzeniem ortopedycznym
