Choroby pasożytnicze przenoszone przez żywność
Głównym źródłem powstawania organizmów patogennych zasiedlających układ pokarmowy jest niewłaściwie prowadzona higiena układu pokarmowego. Ważnym problemem sanitarnym i medycznym są pasożyty przewodu pokarmowego, np. tasiemczyce i inne robaczyce.
Drogi przedostawania się pasożytów:
- Droga pokarmowa
- Droga laktogenna
- Per cutis (przez skórę)
- Droga transplacentarna (śródmaciczna) – placenta – łożysko
- Kontakt bezpośredni – zetknięcie się powierzchni ciał np. wesz ludzka
- Kontakt pośredni – np. kleszcze
- Droga z wykorzystaniem krwiopijnych żywicieli pośrednich – pasożyt wykorzystuje pasożyta
Toksoplazmoza
Czynnikiem toksycznym jest Toksoplazma gondi czyli pasożyt namnażający się w tkance mięśniowej w wyniku:
- Zjedzenia mięsa z zoitami – głównie surowego mięso wieprzowego
- Poprzez zjedzenie oocysty
- Przez łożysko z matki do płodu (zarażenie śródmaciczne) – zoity wędrują z krwią do płodu – toksoplazma wrodzona
Choroba ta może atakować mózg a także prowadzić do śmierci organizmu. Toksoplazma gondi często także atakuje tkankę nerwową płodu. Dziecko z toksoplazmą może być narażone na:
- Wodogłowie
- Ślepotę
- Upośledzenie umysłu
- Padaczkę
W jaki sposób zapobiec zarażeniu:
- Należy regularnie wykonywać badania krwi szczególnie przez kobiety ciężarne
- Dodatkowo badania w kierunku GM we krwi na obecność toksoplazmozy
- Koty często chorują na toksoplazmę w dzieciństwie, nabywają odporność a potem jest nosicielem i mogą zarażać ludzi, szczególnie narażone mogą być kobiety w ciąży
Nicienie
Włosień kręty
Zarażenie włośniem krętym następuje poprzez zjedzenie surowego mięsa dzików i świń.Larwy włośnia w jelicie cienkim dojrzewają do postaci dorosłej w przeciągu kilu dni. Samica włośni rodzi larwy do naczyń chłonnych w kosmkach jelitowych człowieka.
Larwy osadzają się w mięśniach ludzkich oraz otorbiają je, wybierając mięśnie najbardziej ukrwione takie jak przepona, mięśnie międzyżebrowe, mięśnie poruszające gałką oczną, mięśnie rzuchwowe.
Objawy zarażenia:
- 2-3 dni po zakażeniu – objawy jelitowe
- Ból brzucha, biegunka
- Ból mięśni podczas osadzania się larw w mięśniach a także ból podczas oddychania
- Objawy alergiczne – opuchnięte oczy
Glista ludzka
Pasożytuje w jelicie cienkim drażniąc ściany i zatruwając produktami metabolizmu swojego żywiciela. Glista ludzka może osiągać długość 35 cm. Jaja tego pasożyta usuwane są na zewnątrz z odchodami żywiciela i mogą przetrwać bardzo długo na zewnątrz, mogą również zostać przypadkowo zjedzone np. z jarzynami, które nawożono odchodami. Larwy wylęgają się jaj i odbywają w organizmie bardzo długą wędrówkę: z jelita do naczyń krwionośnych następnie do płuc i oskrzelami i tchawicą do gardzieli, aż połknięte osiadają w jelicie.
Owsiki
Są to pasożyty bytujące w jelicie grubym i osiągające około 12 mm długości. Najczęściej występują u dzieci w wieku 3-7 lat. Objawy zarażenia podobne są do glisty ludzkie jednak mniej groźne, ale bardzo dokuczliwe. Do charakterystycznych objawów zarażenia się owsikiem jest nieznośne swędzenie okolicy odbytu, zwłaszcza nocą. Przyczyna świądu jest wędrówka dojrzałych samic, które właśnie tam składają swe jaja. Drapanie się stwarza możliwość przedostania się jaj na ręce, pościel lub odzież i do ich przypadkowego połknięcia. Z jaj wylęgają się larwy, które wędrują do jelita grubego.
Tasiemiec nieuzbrojony
Zarażenie tasiemcem następuje poprzez zjedzenie mięsa wołowego z wągrami (tatar, mięso mielone surowe, niedosmażone krwiste befsztyki). Tasiemiec ten nie powoduje awitaminozy, nie osadza się w mózgu. Główną przyczyną rozpowszechnienia choroby jest stosowanie szamba i osadów ściekowych do nawożenia pól uprawnych i pastwisk oraz odprowadzanie ścieków (fekalia) do wód powierzchniowych, z których czerpana jest woda do celów konsumpcyjnych lub gospodarskich.
Objawy zarażenia
Objawy zarażenia się tasiemcem są swoiste. Najczęściej występuje zgaga, nudności, bóle brzucha, zaparcia na przemian z biegunką, rozszerzenie źrenic, eozynofilia, wilczy apetyt lub brak apetytu, wstręt do niektórych (niegdyś lubianych) potraw, nocne dreszcze, rozdrażnienie nerwowe, wychudzenie, niedokrwistość, niekiedy zapalenie wyrostka robaczkowego.
Zarażenie
Bydło (przeżuwacze) zaraża się roślinnością lub wodą zanieczyszczoną odchodami ludzkimi zawierającymi jaja tasiemca. W żołądku następuje oswobodzenie wągra – finny typu cisticercus. Onkosfery przebijają ścianę przewodu pokarmowego i wnikają do naczyń krwionośnych lub limfatycznych. Prąd krwi lub limfy przenosi wągry do tkanki łącznej i mięśni. Człowiek zaraża się po spożyciu surowego (metka, tatar), niedogotowanego lub niedosmażonego (np. na grillu) mięsa wołowego. W przewodzie pokarmowym człowieka zachodzi rozwój scolexu i szyjki w postać dorosłą z członami.
Bruzdogłowiec szeroki
Zarażenie bruzdogłowcem szerokim następuje poprzez zjedzenie surowego mięsa ryb słodko lub słonowodnych. Tasiemiec ten może osiągać od 3 do nawet 20 m długości, jest najdłuższym tasiemcem, jaki pasożytuje w przewodzie pokarmowym człowieka. W Europie bruzdogłowca szerokiego można spotkać przede wszystkim w krajach nadbałtyckich, w Irlandii, Szwajcarii, w delcie Dunaju; także w Azji, w Turkiestanie, Izraelu, północnej Mandżurii, Japonii, na Syberii.
U chorych najczęściej występują:
- Nudności
- Wymioty
- Zgaga
- Wilczy głód lub brak łaknienia
- Rozszerzenie źrenic
- Wychudzenie
- Biegunka
- Bóle brzucha
- Dreszcze nocne
Powikłania:
Zakażenie bruzdogłowcem szerokim wywołuje u ludzi chorobę zwaną difylobotriozą, rzadkim objawem może być też niedokrwistość złośliwa (1%), wywołana niedoborem witaminy B12.
Bąblowiec wielojamowy
Występowanie:
Syberia, lasy równikowe
Informacje ogólne:
Bąblowiec wielojamowy to rodzaj tasiemca, który zaczyna rozmnażać się (pączkować) po wniknięciu do organizmu człowieka. Człony w wyniku pączkowania larwy odrywają się i zaczynają dawać przerzuty do różnych narządów, stąd też tasiemiec ten często jest błędnie diagnozowany jako nowotwór. W efekcie bąblowiec wielojamowy w krótkim czasie prowadzi do śmierci, można z nim przeżyć minimum kilka lat.
Jak można zarazić się bąblowcem wielojamowym
Zarażenie następuje poprzez zjedzenie niepłukanych czarnych jagód, poziomek, jeżyn, owadów, ślimaków, sałaty, marchwi pochodzących z pól uprawnych (narażeni są myśliwi, rolnicy) Aby uniknąć zarażenia tasiemcem należy przed spożyciem płukać warzywa i owoce ponieważ wągry mogą występować np. na glebie z pola). Należy zawsze płukać warzywa, owoce.
Objawy zarażenia:
- Duży apetyt, ale mimo to również chudnięcie
- Biegunki
- Rozwijająca się anemia (tasiemiec do swojego cyklu życiowego wykorzystuje witaminę B12 potrzebną do syntezy hemoglobiny)
