Celiakia

Celiakia to schorzenie bardzo dobrze znane już w starożytności. Jest to choroba trzewna o podłożu genetycznym oraz autoimmunologicznym, która trwa przez całe życie chorego. Polega na nietolerancji glutenu - białka pszenicy a dokładniej jego rozpuszczalnej frakcji zwanej gliadyną. Białka żyta (sekalia), jęczmienia (hordeina), owsa (awenina) mają podobne działanie. Zaliczane są łącznie do prolamin, którym nadano wspólną nazwę glutenu.
Statystyki pokazują, że coraz liczba chorych na celiakię stale się powiększa. Na celiakię zapada około 1 na 100 osób.

Celiakii nie da się wyleczyć. Mit „uleczalności” i wyrastania z choroby niestety wciąż jest dobrze rozpowszechniony w środowisku medycznym. Okazuje się, że osoby, które rzekomo zostały wyleczone z celiakii w życiu dorosłym zapadają na bardzo ciężkie schorzenia i maja kłopoty ze zdrowiem.

U osób uczulonych na gluten spożywanie produktów zawierających ten składnik może powodować spłaszczenie błony śluzowej jelita oraz zanik kosmków jelitowych co może być następstwem upośledzenia procesów wchłaniania szczególnie tłuszczów oraz trawienia i niedorozwoju fizycznego.

Tylko stosowanie ścisłej diety bezglutenowej przez całe życie zapewnia funkcjonowanie w pełnym zdrowiu przez długie lata.

Nieleczona celiakia a konkretniej przyjmowanie produktów zawierających gluten może powodować różnego rodzaju przykre powikłania takie jak: zaburzenia psychiczne, niepłodność, nowotwory układu pokarmowego oraz wiele innych.

Rozróżniamy trzy rodzaje celiakii: pełnoobjawową, skompoobjawową oraz utajoną.

Postać pełnoobjawowa najczęściej wywołuje:

Biegunki tłuszczowe lub wodniste
Zaparcia
Bóle brzucha i wzdęcia
Podwyższony poziom transaminaz
Stany depresyjne i apatię
Niski wzrost u dzieci
Niedokrwistość z niedoboru żelaza, witaminy

Postać skompoobjawowa oraz utajona może być przyczyną:

Braku miesiączki
Bólu głowy
Depresji
Niedokrwistości
Bezpłodności

Leczenie:

Wyłączenie z diety produktów zawierających gluten
Zwiększenie spożycia produktów takich jak ryż, kukurydza, proso oraz skrobia pszenna kosztem produktów pochodzących z pszenicy, żyta, owsa i jęczmienia
Stosowanie diety łatwostrawnej, pełnowartościowej
Eliminacja na kilka tygodni mleka (białka mleka i cukru mlecznego) i jego przetworów (twarogu, śmietany)
Mleko zastąpić można preparatami mlekozastępczymi typu Humana
Po regeneracji kosmków jelitowych dzieciom powyżej 2 lat wprowadza się stopniowo: nasiona roślin strączkowych, otręby sojowe, kukurydziane, kasza gryczana

Produkty wskazane do spożycia w celiakii

Mąka ziemniaczana, mąka jaglana, mąka sojowa, soja, makarony bezglutenowe, kasza gryczana (dla dzieci starszych), wafle ryżowe, kasza jaglana
Pieczywo bezglutenowe, biszkopty, herbatniki, wafle, krakersy, chrupki przygotowane z wyżej wymienionych mąk
Budynie, galaretki, kisiele zagęszczone mąką ziemniaczaną, cukier, glukoza, miód, czekolada gorzka
Mleko, napoje mleczne, kefir, jogurt, sery (jeśli nie występuje nietolerancja na mleko)
Kakao, herbata
Chude mięsa: kurczak, indyk, polędwica wieprzowa
Tłuszcze: oliwa z oliwek, olej rzepakowy – bezerukowy, masło, śmietana, olej słonecznikowy

Produkty przeciwwskazane do spożycia w celiakii

Mąka pszenna, mąka żytnia, kasza manna, kasza jęczmienna, płatki owsiane, otręby pszenne
Chleb, ciasta, biszkopty, makarony wykonane z powyżej wymienionych mąk
Czekolada nadziewana, desery z dodatkiem pszennej mąki, batony, wafle, ciastka, ciasta z mąki z glutenem
Jogurt z dodatkiem mąki
Mięsa tłuste, konserwy mięsne, rybne, kiełbasy niższego gatunku, pasztetowa mogą zawierać dodatek mąki, gotowe produkty panierowane

Przykładowy jadłospis w celiakii: